Surrogaat is een ontwikkelingsroman over het leven van een bijzondere vrouw, schildersmodel en actrice, die leefde in de laat Victoriaanse tijd in Engeland. Het Engeland van de grote maatschappelijke veranderingen, emancipatie van vrouwen en opkomst van de moderne en oorlogsindustrie. Het Engeland van rond de eeuwwisseling naar de 20e eeuw.

Surrogaat omspant dus minder dan veertig jaar, van 1859 tot 1899 en gaat over de jeugd en het succes van Ada Alice Pullan (1859-1899), die bekend werd als de actrice Dorothy Dene.  

Het is een roman over het leven van Dorothy, een beeldschone actrice en schildersmodel in het laat Victoriaanse Engeland. Ze leefde en werkte hoofdzakelijk in Kensington in Londen en was het favoriete model van de schilder Frederic Leighton, president van de prestigieuze Royal Academy of Arts. Maar Dorothy was veel meer dan dat. De schrijfster begaf zich op een zoektocht naar het leven van Dorothy, betoverd als ze was door het mysterie van deze jonge vrouw ging ze langs de belangrijke plaatsen uit Dorothy’s leven, bezocht huizen, theaters en studio’s, werd zelfs part time Victoriaans en smolt in zekere zin steeds meer samen met Dorothy. Wat was het dat Dorothy haar te vertellen had en waarom dwong ze zichzelf tot deze reis? Klopt het dat Dorothy model stond voor George Bernard Shaw’s Eliza Doolittle in zijn toneelstuk Pygmalion, was zij de echte ‘My Fair Lady’? Surrogaat is een verhaal over schoonheid en verval, liefde, sexualiteit, kunst en de mores in de laat Victoriaanse kring van Londense kunstenaars.

 De idee voor Surrogaat ontstond toen ik een schilderij afgebeeld zag dat me intrigeerde (Flaming June van Frederic Leighton). Na wat onderzoek liep ik tegen de discussie aan welke vrouw model heeft gestaan, Dorothy Dene (Ada Alice Pullan) of de onbekende Mary Elizabeth Lloyd. Mijn aandacht werd in eerste instantie getrokken naar de onbekende van de twee, Mary. Vanaf dat punt ben ik me in haar leven en haar omgeving gaan verdiepen. Maar tijdens het onderzoeken van het leven van deze Mary Elizabeth bleek het me onmogelijk om Dorothy Dene te ontlopen. Deze vrouw was misschien wel het belangrijkste model de grote schilder Frederic Leighton, president van de Royal Academy of Arts en een beroemde actrice in het laatste decennium van het negentiende eeuwse Londen. Uiteindelijk werd zij dus mijn hoofdpersoon.

SURROGAAT, vertelt over Dorothy’s ambities, overwinningen, liefdes, teleurstellingen en tragiek en speelt in de jaren 1876 tot 1893. Dorothy, een van de mooiste vrouwen in Engeland, trouwde nooit en werd nooit de bekende actrice die ze zo vurig hoopte te worden. Dorothy, was buiten het ‘limelight’ als een moeder voor haar zussen en broers en zorgde er voor dat zij de armoede konden ontvluchten. Maar ze betaalde daarvoor een hoge prijs. Ze was voor de schilder waar ze zo vaak voor poseerde een ware ‘my fair lady’.

Anna A. Ros
Middelburg, najaar 2016