Recensies voorpublicatie

De wrange waarachtigheid van Surrogaat.

Mij werd het voorrecht gegund om kritisch mee te lezen met Surrogaat, een laat-Victoriaanse roman van mijn collega Anna A Ros. Een voorrecht, want de research was doorwrocht, het thema stevig, de conflictstof dramatisch, soms geestig en altijd menselijk. Het hoofdpersonage complex genoeg om tot het einde te boeien.Valkuilen van idealisering of melodrama zijn vermeden; Dorothy Dene (née Ada Alice Pullan), in haar tijd bejubeld om het grote toneelgebaar, was als schildersmodel getalenteerder dan als actrice. Haar spirit en moed bewonderen we, al ergeren we ons soms aan haar beperkte blik; juist op die manier wordt magistraal verbeeld hoe de conventies oppermachtig zijn – zelfs, alhoewel onderhuidser, in de vrijgevochten milieus en personages waarmee de verweesde gezusters Dene in aanraking komen, als ze na lang geploeter in de schijnwerpers komen te staan.Dorothy’s gedoemde romance met de puissant rijke en ietwat ongrijpbare academieschilder Frederic Leighton (1830–1896) boeit en overtuigt. Schilderijen waarvoor Dorothy model staat, zoals Flaming June, zijn naadloos in het verhaal verweven; de intrige lijkt historisch plausibel; Dorothy’s teloorgang – haar brekende spirit – is in trefzekere streken geschetst, tegen het slot bij monde van haar liefste zus Hetty: ook al zo’n gelukkige toets.De wrange waarachtigheid van Ros’ proza stempelt Surrogaat tot een voldragen literair werk.
 
Pim Wiersinga
Honingvogels
Eleonora en de liefde
Het paviljoen van de vergeten concubines

In een adem heb ik het boek uitgelezen!
 
Ik wist niet dat een historische roman me zo kon aanspreken, raken en bij vlagen zelfs ook irriteren. Op alledrie kom ik terug.Naar mijn idee maak de auteur heel goed waar, wat ze ons in het SchrijfLab probeert te leren: creatief schrijven, een mooi verhaal vertellen op een boeiende manier. Ik was het hele boek lang zeer geboeid.Wat me heel erg aanspreekt: de tijdsgeest en hoe ze die heeft verweven in het boek, met name over de positie en daardoor het gedrag van armere vrouwen. En ook de scheiding van de ouders van Ada als moeilijk begin, haar vervangend moederschap, de scheiding van het gezin, de gevolgen voor alle kinderen en het onderlinge contact.
Wat me soms irriteerde was de naïviteit van Ada ten opzichte van Freddie. Ik had haar wel wat meer lef ten opzichte van hem en avontuur met andere minnaars/minnaressen gegund. Waarschijnlijk past ook haar afwachtende gedrag in de tijd.
Wat me raakte en ontroerde: het verlies van het zusje Dotty en de latere vernoeming naar haar, de prachtige beschrijving van Ada’s bezoek aan een psychiatrische kliniek voor een bepaalde rol en de epiloog, het afsluitende stuk van Hetty. Heel mooi en heel liefdevol!Ik denk dat het citaat van Oscar Wilde: “Every portrait that is painted with feeling, is a portrait of the artist, not of the sitter”, evenzeer voor de auteur opgaat; een prachtig portret van Ada/Dorothy en haar zussen en liefdes, een prachtig portret van haarzelf!!
Altijd als ik het spijtig vind dat een boek uit is, hou ik het een poosje vast.. Een gewoonte.
Deze voorpublicatie heb ik een poosje vastgehouden en ik wens dat het een  prachtige uitgave en een enorm succes zal worden!!
Het inspireert mij ook om kunst van die tijd te gaan bekijken!

Ans Bonke

Ik lees nooit romans.

Waarom zou ik het doen: een mix van feiten en verzinsels? Toegegeven met het lezen van Anna’s nieuwe boek Surrogaat heb ik mijn misvatting moeten bijstellen; schoorvoetend, dat wel!
Al na het lezen van deel 1 was ik heel enthousiast en kon niet stoppen met lezen:
  schrijfstijl: sprankelend
  verhaal: boeiend
  vertelvorm: meeslepend
De schrijfster geeft steeds nieuwe impulsen aan het verhaal. Houdt de lezer een worst voor mee te reizen  met Ada op de ontdekkingstocht, die zich ontworstelt aan een door mannen gedomineerde maatschappij, iets dergelijks is in mijn optiek de strekking van deze roman.
 
Mart de Goffau

Een boeiende geschiedenis met een beroemde schilder en zijn muze als decor, het boek is spannend opgebouwd, voor ik het wist was ik honderd bladzijden ver, het is ook een feministische roman over vrouwelijke ambitie en erkenning. Bedankt voor het leesplezier.
 
Isabelle Steel

Het boek past naadloos in de trend van kostuumdrama’s op Netflix.

Ongeveer een week geleden ben ik begonnen in dit boek, maar gisteren en eergisteren heb ik er de hele dag in gelezen en baalde dat het opeens uit was. Ik heb Dorothy/Ada nog online opgezocht en ze is inderdaad jong overleden, maar niet door de hand van Anna A. Ros. Hieronder een idee van de indruk die het boek om mij heeft gemaakt.
De lezer valt meteen binnen in het huishouden van de familie Pullan en leeft mee met het overlijden van een van de vele kinderen en de verdeling van het huishouden niet veel later. Pas later wordt duidelijk wat de rol van deze gebeurtenissen is op het verdere verloop van het leven van het hoofdpersonage. Door de speciale toneelkamer van de vier zussen leg ik automatisch een link naar het boek en de film “Little Women”, waarin het hoofdpersonage ook vol ambitie is, maar al snel houdt deze vergelijking op. Wel past het boek naadloos in de trend van kostuumdrama’s op Netflix en hernieuwde aandacht voor Engeland eind 19e eeuw. Het boek is meeslepend en bij vlagen met veel humor geschreven en moeilijk weg te leggen. Er is duidelijk zorg besteed aan het onderzoek naar de opeenvolgende historische gebeurtenissen en onderlinge verhoudingen van schilders, actrices, modellen, hun familie, en vrienden. Het kan niet anders dan dat de auteur een groot gevoel voor historische details heeft, of zij is een tijdreizigster. Een opvallend verschijnsel in het boek is het contrast tussen de scenes waarin Ada/Dorothy het bed deelt met een vrouw of een man. Het eerste is vol overgave beschreven als iets speciaals met erotische details, het andere alledaags, achteloos en afstandelijk. Verder is achterin het boek een glossarium toegevoegd welke hopelijk nog in kleur wordt uitgevoerd, want ondanks de beeldende omschrijving van de prachtige schilderijen zijn kleuren illustraties toch welkom, ondanks dat via het Internet extra achtergrondinformatie nooit ver weg is.

Hannah Oud-Biemold