2023 is voor ons een heel bijzonder jaar geweest. Na jaren zoeken, een Coronapandemie die twee jaar kostte, veel hoofdbrekens en soulsearching over hoe we de rest van ons leven willen doorbrengen, is het er in februari toch nog van gekomen. Emigratie.
Het is Bretagne geworden. Weliswaar is dat in Frankrijk dat politiek net zo verdorven is als Nederland, maar we vertrouwen op de Bretonse vrije ziel die op het platteland nog leeft. En het zal – hopelijk – onze tijd wel duren.
Er is veel gebeurt en veel gedaan dit jaar. En er staat veel te gebeuren voor de volgende jaren. De eerste verhuizing naar Andrea’s Le Poulpry verliep vrij gemakkelijk zonder ik-vertrek-calamiteiten. De tweede verhuizing naar mijn eigen Florette was niet lastiger op wat kleinigheden na als de levering van elektriciteit en water wat een weekje geduurd heeft totdat dat in orde kwam. Half april kreeg ik de sleutel van het huis dat ik nooit dacht ooit te kunnen kopen en dat was – zeker met mijn geschiedenis – een bijzonder moment. Het is nu een goed moment om de muziek van Jan Garbarek te luisteren tijdens het lezen.
Een eigen huis in Frankrijk dus. Maar meer dan dat. In de zomer heb ik de basis gelegd voor een muziekstudio en een lutherie aan huis: Studio Florette en Atelier Florette. De studio om mijn immer uitdijende verzameling gitaren tot zijn recht te laten komen, om instrumenten te testen en natuurlijk om muziek te maken. Ik ga me immers toeleggen op het maken van soundscapes, waarover zo meer. En een lutherie waar ik mijn instrumenten onder de naam Florette Guitares zal maken.
Studio Florette betekende een flinke investering in apparatuur, software en creativiteit. Nu, een half jaar verder, kan ik tevreden zijn over het resultaat. Er is nog wat apparatuur nodig, maar Studio Florette is operationeel. Er kan 8 kanalen digitaal plus 4 kanalen analoog worden opgenomen. De apparatuur is professioneel genoeg om echt goede opnames te maken. De resultaten hoop ik de komende jaren te kunnen laten horen.
Ook Atelier Florette vergde een flinke investering in apparatuur en de opoffering van de ruimte voor een flinke keuken ten gunste van de werkplaats. Een houtwerkplaats met de nadruk op het maken van klassieke en akoestische gitaren naar eigen ontwerp maar traditioneel gebouwd. Elders op de site is het nodige te zien van zowel de studio als het atelier.
Maar hoe is het eigenlijk zo gekomen, een plek in Bretagne?
In een enkel woord: mensen.
Het is een lang verhaal maar in kort bestek samengevat heb ik in de vijftien jaar na mijn ineenstorting – want zo mag ik dat wel noemen – mezelf met hulp van een aantal goede mensen en vrienden overeind weten te vechten. Waarbij in 2022 er een wonderlijke samenloop van omstandigheden tot stand kwam: afronding schuldsanering, aanpassing van mijn inkomen door herwaardering, de mogelijkheid om vervroegd met pensioen te gaan en veranderingen in Nederland die we al lang aan zagen komen en die voor zowel Andrea als mij onverteerbaar zijn. Koppel dat aan de sterke behoefte om ons terug te trekken, ver weg van het gewoel van de samenleving en dicht op – liefst midden in – de natuur. En tot slot momentum. Het moment omarmen en de kans grijpen zonder angst en in alle vertrouwen dat het ons zou gaan lukken.
En het is ons dus gelukt. We hebben allebei onze eigen landingsplaats gevonden, dicht bij elkaar zodat we zonder problemen zoveel samen kunnen zijn als we willen, voor zover het werk van Andrea en mijn bezigheden dat toelaten. In het hart van de Côtes d’Armor in Bretagne, iets noord van Mur de Bretagne en zuid van Saint-Brieuc. Ik in het kleine Saint-Gilles-Vieux-Marché waar ik eenvoudig te vinden ben dicht bij de Grote Eik en met een gitaar aan de muur. In Gallië dus. Andrea ergens verstopt op een heuvel in de buurt van een oude kapel, een butte en een buurtschap. Zo onvindbaar als ze wil met een mooie lap grond en een geweldige longère.
Welke kant wij hier ook op gaan: er is overal oud land en oude natuur om ons heen. De avonden worden gevuld met de roep van uilen, de buizerds zijn immer aanwezig (net als de muizen), de zomeravonden worden versierd door zwaluwen en vleermuizen, de kerkklok laat zich geregeld horen en op het land weten de boeren met hun kleinschalige boerderijen wel drie oogsten per jaar te verwerken. Buiten de winter vindt je hier koeien in de weidevelden – vaak zonder gele plastic labels in de oren. Ze worden dagelijks naar de weiden en de stallen gebracht. Hier is het landleven nog landleven, iets dat in Nederland ondenkbaar is geworden.
Het is ons mogelijk om hier aan vrienden en wie het nodig heeft een veilige en gezonde plek te bieden. Op onze manier en tegen onze voorwaarden, los van commercie.
Waarom weg uit Nederland?
Ja waarom?
Nou, heb je even? Want dit gaat over onze visie op het leven, op de maatschappij, op vriendschap en wat ieders plaats op de wereld is. Daar gaat ie.
We hebben beiden de liefde voor Nederland verloren – of misschien nooit gehad. De maatschappij hebben we de afgelopen dertig jaar zien verworden tot een asociale gruwel waar woorden als solidariteit, altruïsme, nuance, respect en zorg zijn verworden tot karikaturen. Ik schreef er in 2021 een boek over en heb toen mijn positie in een reeks essays uitgelegd. Lees dat als je meer wilt weten. Voor hier kan ik volstaan dat wij niet verder wilden in een land dat de mens en de natuur achtergesteld heeft op winstbejag. Een land waar alles in economische termen wordt uitgedrukt en de portemonnee voorrang heeft op het hart. Een land waar de voormalige vrije natuur opgedeeld is in agroindustriële complexen en grootschalige vakantieparken die er uitzien als mislukte Vinexwijken. Een land met een politieke mores die stinkt naar egoïsme, vreemdelingenhaat, vertrappen van zwakkeren in de samenleving (geloof me ik ben daar helaas expert in geworden), vernietiging van de kunst en de cultuur en versterking van de positie van de grootste schreeuwers en egoïsten. Een VVD-land, een PVV-land.
Ja maar Frankrijk dan? Dat is toch net zo erg?
Niet per sé. Punt is namelijk dat wij als bevoorrechte EU-ers ons hebben kunnen vestigen op het platteland waar Parijs veraf is en actief bestreden wordt als het zich te nadrukkelijk met de vrijheden van de citoyens bemoeit. Bretagne is een laatste socialistisch bolwerk waar solidariteit nog leeft. Emmaüs als organisatie komt hier vandaan en is er nog altijd actief. Ik heb er de nodige meubels en inrichting gehaald. Waar het in Nederland niet meer mogelijk is (door de huizenprijzen en de grondprijzen) is het hier eenvoudig en betaalbaar om een geschikt huis en geschikte grond te vinden. Grond waarop verbouwd kan worden mocht dat nodig zijn. Hier is het mogelijk om vergaand zelfvoorzienend te zijn zonder de dogma’s die daar in Nederland aan vast hangen.
En inderdaad, de regeldrift is in Frankrijk niet minder dan in Nederland. Ze hebben het loket zowat uitgevonden hier. Alleen zit er een laag onder al die regeltjes: het ritme is hier anders. De zekerheden zijn hier anders en de alomtegenwoordige overheid (ook hier) doet zijn werk. Uiteindelijk. Na een flinke tijd soms. En via formulieren. In de tussentijd springt die overheid je niet constant op de nek.
En nu?
Er zijn weer plannen in mijn leven en een aantal heb ik sneller weten te verwezenlijken dan ik voorzien had. Met hulp van vrienden en zoons. De studio is er dus en de werkplaats ook. Deze zomer heb ik ook de eerste klassieke gitaar naar eigen ontwerp gebouwd. Ook die is op deze site te bewonderen.
Sinds 1 januari – dus nog voor onze emigratie – ben ik met pensioen. Relatief jong maar met een wat broze gezondheid. Ik heb het gevoel dat het net op tijd is allemaal. Het kon nog en het kan nog. Voor 2024 zijn er een paar mooie plannen:
– verbouwing van de zolder tot logeerkamer en opslag van toonhout
– ik start in april met het aanbieden van een strikt niet-commerciële artist-in-residence voorziening in het inspirerende, mystieke en wonderschone hart van Bretagne. Wil je inspiratie opdoen, schrijven, musiceren of gewoon even bijkomen van het leven: je bent welkom. De enige bijdragen die ik verwacht zijn: bijdrage in het huishouden (kosten en schoonmaak), realisering van het doel dat je je gesteld hebt en natuurlijk good vibes. De reiskosten moet je zelf opbrengen, bij het organiseren van de reis kan ik je helpen.
– een begin maken met de ‘Jardin des chuchotements’ (Tuin van fluisteringen) op mijn 300 m2 grond hier in het dorp. De bedoeling is om de door bomen omzoomde grond om te vormen tot een plek waar semipermanente installatiekunst kan worden gerealiseerd waarbij verschillende installatiekunstenaars hun werk kunnen laten zien omlijst door bescheiden lichtkunst en soundscapes. Soundscapes die via een aparte website beschikbaar komen als streams en voor iedereen downloadbaar onder creative commons licentie.
– de bouw van in ieder geval 3 (en mogelijk 4) bijzondere akoestische gitaren: een rechtshandig XO1 klassieke crossover, een rechtshandige OM podium gitaar voor een bevriende muzikant en eenzelfde gitaar maar dan linkshandig. Later in het jaar hoop ik nog tijd te hebben voor een linkshandige bariton gitaar.
En misschien schrijf ik zo af en toe hier een stukje.
Ik – wij – wensen iedereen fijne feestdagen, een gezegende Kerst en een heel gelukkig en vooral gezond 2024!
Alice.