In Nederland is het moment waarop iemand met pensioen gaat doorgaans een combinatie van aantal jaren gewerkt, branche en inkomenssituatie. En met name het laatste, want eenmaal voorzien van een maandelijkse pensioenbetaling is er de meestal vrije en soms verplichte ‘keuze’ om ‘met pensioen’ te gaan.
Dat wil zeggen, als je een werkkring hebt en gezond bent. En dat is niet iedereen gegeven. Zelf sta ik nu meer dan een decennium noodgedwongen aan de zijlijn als gevolg van wat in de volksmond ‘afgekeurd’ en in ambtelijke taal ‘gedeeltelijke arbeidsongeschikt’ heet. En dan is het pensioenmoment dus eigenlijk pas aan de orde wanneer die uitkering omgezet wordt in een AOW. Tenminste, als je niet zelf een andere keuze maakt.
In de tijd waarin ik als afgekeurde / ongeschikte mens een bestaan overeind heb moeten houden heb ik hard gewerkt aan een oeuvre als schrijver en dichter. Na dik tien jaar hard werken kan ik vaststellen dat me dat gelukt is. Weliswaar niet in verkoopaantallen van enige betekenis, maar beslist wel in kwaliteit van mijn werk. Vier romans, twee dichtbundels, een toneelstuk en talloze artikelen en teksten die hun weg gevonden hebben naar de lezer. Wie dat ook moge zijn. In die dik tien jaar is mijn gezondheid er op achteruit gegaan, mijn leven weer opgebouwd en mijn bestaan verrijkt met vriendschap en liefde. Het gaat me naar omstandigheden goed. De balans is echter wankel en bij overbelasting heb ik niet meer de veerkracht van vroeger. Teveel meegemaakt, teveel geleefd om nog geschikt te zijn voor het Grote Gebaar en het Grote Meeslepende Leven.
Sinds een tijdje – de coronacrisis en de stupiditeit van de mensheid gaven me het laatste duwtje – werk ik aan een terugtrekkende beweging. De kring mensen die ik zie heb ik beperkt. De boeken waar ik aan werk komen er uitsluitend nog omdat ik dat graag wil maar zonder enige ambitie daaraan te verbinden. Ik rommel wat met gitaren, maak muziek en besteed tijd en aandacht aan de lieve mensen in mijn segmentje van deze rare wereld. En ik bereid me voor op emigratie. Eigenlijk hadden we de eerste stappen dit jaar willen zetten maar dat is door de omstandigheden dus uitgesteld. We gaan zodra we kunnen onze toekomst verwezenlijken. Mits we gezond blijven en ons land van keuze weer open gaat.
Kortom: het is met mij wel zo’n beetje klaar op deze plek op de aardbol.. Natuurlijk, ik zal nog een paar jaar hier een substantieel deel van mijn tijd zijn, maar als het aan mij ligt de rest van de tijd ergens ver weg op het platteland en in een atelier waar ik kan wonen en mijn instrumenten maken. En mijn boeken schrijven. Zonder interferentie van de mensheid in de directe omgeving, want daar heb ik meer dan genoeg van. En dat maakt dat ik in leeftijd een jaar na mijn vader vanaf afgelopen 1 augustus stel dat ik met pensioen ben. Zonder receptie, zonder gouden horloge of ditto handdruk, zonder douceurtje, maar wel degelijk met pensioen. Gevrijwaard van ongewenste druk van buitenaf, de ambitie voorbij en terugkijkend naar de goede en slechte dingen die er in mijn leven zijn gebeurd. Ik ben 58, het is er de tijd voor.
Ik ben niet meer beschikbaar voor allerhande projecten, stop met het lesgeven, stop met activiteiten waaraan ambitie voor een werkend bestaan zijn verbonden. Ik trek mij terug op mijn stellingen, schrijf en maak muziek. Repareer af en toe een gitaar en bouw er zo af en toe een. Omdat ik dat zelf wil. Ik ben niet beschikbaar voor vrijwilligerswerk of besturen, ik heb mijn rust gevonden – nu ja, betrekkelijke rust zolang ik nog in Zeeland woon.
Voor mijn schrijfgroep: ik stel voor een literaire vriendenkring te zijn, ik ben niet meer de schrijfjuf. Wil je met me aan iets moois werken? Laat het me weten en als ik daar zin in heb dan kan dat misschien. Maar ik ben vanaf nu kieskeurig als het gaat om mijn tijd weg te spelen aan van alles en nog wat. En heeft iemand interesse in mijn boeken? Deze plek hier blijft en hou ik bij. Maar zoek me niet op social media, ik ben er niet echt meer actief. Hoogstend hou ik daar wat contacten en vriendschappen bij.
Later dit jaar verschijnt mijn nieuwe boek, een verzameling essays over de grote vraagstukken in de wereld bezien vanuit de wereldliteratuur. In dat boek leg ik mijn mening over veel zaken vast op papier. Het wordt een foto van mijn denkwereld, een foto die later misschien nog eens wordt bijgesteld. Dat is ook een basis waarop ik mij terugtrek. Het geeft me de mogelijkheid om wanneer mij de mening gevraagd wordt over de ’toestand in de wereld’ ik kan volstaan met de zinsnede ‘lees mijn boek maar’. Als ik nog één ambitie heb, dan is het om me terug te trekken als een zonderling die af en toe iets moois maakt en de wereld – het gedoe – van een afstandje beschouwd. Ik zal er het mijn van denken, en zo af en toe een literair boertje laten, maar dat is het dan wel.
Deze dame is met pensioen, en ik wens eenieder toe dat ook op tijd in het leven te kunnen zeggen of schrijven. Het ga mij goed, het ga u goed.
Anna A. Ros
Middelburg
Wees de eerste om te reageren