Onze Vader

Ik zal wellicht ouderwets zijn. Of puriteins in de ogen van sommigen. Juist ik, terwijl ik bij uitstek altijd zo voor vernieuwing was. Juist ik, die in veel aspecten van het leven en mijn denken zo veraf ben geraakt van de kerk waar ik ooit lid van was, waar ik gedoopt ben en zelfs belijdenis heb gedaan. Dat laatste heb ik overigens ook weer ingetrokken nadat er wat meer jaarstreepjes achter mijn naam stonden en ik beter wist dan me te verbinden met een gemankeerd instituut.

Op 27 november wordt er in de Rooms Katholieke kerk (en de Protestantse voor gebruik in de oecumene) een nieuwe versie van het Onze Vader in gebruik genomen. De oude was voor wat betreft taal blijkbaar verouderd, archaïsch volgens sommigen. Maar ik zie mijzelf die nieuwe versie niet uitspreken zonder te struikelen over de verwisselingen van woorden en de modernisering van de taal waarin het is geschreven. De oude versie waar ik mee opgroeide is me te dierbaar. Bijna niemand zal van mij weten dat ik het gebed dagelijks uitspreek, en dagelijks meen op het woordje ‘Vader’ na (ik interpreteer dat maar als een metaforische omschrijving van een entiteit en niet een mannelijke). Maar dat is wel zo. Ik ben geen praktiserend lid meer van de Protestantse Kerk (ik was ooit zelfs diaken), het instituut heeft bij mij net als bij zovelen allang afgedaan. ‘Het Geloof’ ook, tenminste dat geloof zoals dat in traditionele zin nog altijd wordt omschreven en beleden. Mijn God zit in de mensen om me heen, dichtbij en veraf. Mijn Geloof is gevoed vanuit vele bronnen en zeker niet uitsluitend vanuit Christelijke. Hindoeïsme, Boeddhisme, ze spelen op aspecten een voor mij belangrijke rol, net als op weer andere aspecten het wonder van de natuur voor mij niet zozeer een religieuze maar zeker wel een spirituele bron is.

Ik dwaal af.

De (protestantse) versie van het Onze Vader die ik van jongs af aan heb meegekregen en ik erg mooi vind is als volgt:

Onze Vader, die in de Hemelen zijt,
Uw Naam worde geheiligd,
Uw Koninkrijk kome,
Uw Wil geschiede,
gelijk in de Hemel alzo ook op d’aarde.
Geef ons heden on dagelijks brood
en vergeef ons onze schulden
zoals ook wij vergeven onze schuldenaren
En leid ons niet in verzoeking
maar verlos ons van den boze
Want van u is het koninkrijk
en de kracht en de heerlijkheid
tot in eeuwigheid

Amen.

Ik bevind mij daarmee dicht bij de Protestantse (Nederlandse) Statenvertaling. De nieuwe versie, ik geef hier de versie die de Raad van Kerken ten behoeve van gebruik in de oecumene heeft besloten, die men gaat invoeren is dus anders en zal als volgt gaan luiden:

Onze Vader die in de hemel zijt,
Uw naam worde geheiligd.
Uw koninkrijk kome.
Uw wil geschiede, op aarde zoals in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood.
En vergeef ons onze schulden
zoals ook wij onze schuldenaars vergeven.
En leid ons niet in verzoeking,
maar verlos ons van de boze.
Want van U is het koninkrijk
en de kracht en de heerlijkheid
in eeuwigheid.

Amen.

Niet zo verschillend dus, hoewel de verwisselingen tussen woorden bij mij in ieder geval niet zal blijven hangen. Daarbij heb ik nog geleerd dat hoofdlettergebruik er toe doet. Maar dan is er naast de oecumenische versie ook de versie die enige tijd geleden in de nieuwe Bijbel vertaling is terecht gekomen. En wat een gruwelijk proza is dat geworden. Oordeel zelf:

Onze Vader in de hemel,
laat uw naam geheiligd worden,
laat uw koninkrijk komen
en uw wil gedaan worden
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons vandaag het brood
dat wij nodig hebben.
Vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij hebben vergeven
wie ons iets schuldig was.
En breng ons niet in beproeving,
maar red ons uit de greep van het kwaad.
Want aan u behoort het koningschap,
de macht en de majesteit tot in eeuwigheid.

Amen.

Het geforceerd taalmodernisme druipt er vanaf als een goedkope waterige jus van een malse biefstuk. Excuus voor de vergelijking maar het leest als een advertentietekst. Gedaan is het met mooie woorden als ‘geschiede’, ‘gelijk als’, ‘schuldenaren’, ‘leiden tot’, ‘verlos’, ‘boze’, ‘kracht’ en ‘heerlijkheid’. Het niet gebruiken van hoofdletters is diep triest en getuigt van een totaal gebrek aan begrip voor de lading van de oude tekst. Het is een versie waar ik rillingen van krijg omdat die ingeboet heeft aan zeggingskracht en wars is van mooie taal en formuleringen. Een Jip-en-Janneke-versie van het Onze Vader. Troep.

Het is maar goed dat ik niet iedere zondag in de kerk zit, ik zou me kapot ergeren bij de sluiting van de dienst en stiekem gewoon mijn eigen vertrouwde en taalkundig zo mooie versie uitspreken. Net zoals ik dat thuis met regelmaat doe. Vernieuwing is immers niet noodzakelijkerwijs verbetering en in sommige gevallen niet veel anders dan een openbaar zwichten voor de teloorgang van taal en identiteit.

Anna A Ros

Noot: bericht afkomstig van De Standaard.