Er is een gerede kans dat u net als ik een facebook account hebt. En die gebruikt. Nu kun je facebook – en eigenlijk de meeste social media – op verschillende manieren gebruiken, variërend van een hedonistisch gebruik dat zich richt op uiterlijk, selfies, egotripperij en lol tot educatief, artistiek en maatschappelijk betrokken. O ja, en politiek natuurlijk. Het is een bijzonder boeiend medium met veel positieve kanten.
Maar het is ook een medium met veel negatieve kanten. Zo bieden social media alle ruimte aan asociaal gedrag, politieke en maatschappelijke ophitserij, geschiedvervalsing, demagogie en ontwrichting van maatschappij en cultuur. En over dat laatste wil ik het hebben en daarbij richt ik me maar meteen op de grootste machine van al: facebook.
Facebook is begin 2004 volgens eigen zeggen begonnen om vriendschappen te stimuleren tussen studenten. Nu, ruim veertien jaar later is het uitgegroeid tot een monster dat concurrerende social media opslokt (Instagram, WhatsApp), een platform dat de politiek en de veiligheid in de wereld negatief beïnvloed (inmenging in democratische verkiezingen), een vrijplaats voor idioten en samenzweringsdenkers (Holocaust-ontkenning) en doorgeefluik van Amerikaanse waarden en normen op het gebied van seksualiteit.
De facebook Ghost in the Machine is een lelijkerd geworden die ingericht is om uw gedachten, moraal, waardering voor de samenleving, politiek en kunst te kneden naar Amerikaans model. Onder de valse vlag van vrijheid van meningsuiting staat het toe dat groepen zich verzamelen om andere groepen in de samenleving uit te sluiten, religies het medium gebruiken om zieltjes te winnen en andere religies te onderdrukken en zelfs terroristen krijgen de ruimte om volk te winnen voor hun heilige zaak. Facebook is allang geen social media meer. Het is ook geen nieuwe media. Facebook is een instrument in de handen van moreel ongeschoolde dilettanten die een hogere frequentie hebben in het aanbieden van excuses aan parlementen en onderzoekscommissies dan dat ze musea bezoeken.
In deze moderne tijden presteert facebook het om zoveel mogelijk naakt te weren van hun platform. Geweld mag, oproepen tot geweld ook, beschimpen, uitschelden, schofferen en discrimineren worden allemaal met regelmaat toegelaten. Maar kunst zichtbaar maken waarop naakt te zien is, is uitgesloten. Geen Vlaamse meesters op facebook, Boccaccio in de ban, Milo’s Venus moet ongezien blijven, de Prerafaëlitische pseudo-naakten moeten uit zicht en alles, maar dan ook alles, dat de ‘onschuldige’ facebook gebruiker op de tijdlijn blootstelt aan het vrij zicht op een blote borst, onbedekte vagina of al dan niet gestrekte penis, wordt geblokkeerd door de censors van facebook.
Censuur is in deze moderne tijd strenger en ingrijpender dan het ooit is geweest. Staten blokkeren uitingen die ze niet welgevallig zijn, Turkije verhuist de volledige vrije pers naar gevangenissen, China en Myanmar pakken mensen op, vermoorden ze of laten ze verdwijnen en facebook doet hetzelfde met een groot deel van de cultuur. De Vlaamse Meesters (ga die expositie zien!) mogen niet geadverteerd worden want het zicht op Rubens’ kruisafname is facebook een doorn in het oog. Jezus aan het kruis is abject en verwerpelijk volgens de normen van het meest hypocriete Amerikaanse bedrijf ooit omwille van het ontbreken van een lendendoek, niet omwille van de spijkers door zijn handen en voeten. Het is niet de uiting van geweld en onderdrukking van religie die in dat schilderij een norm overschrijdt, het is het aanzicht op het lid van een dode man dat niet mag worden getoond. Zelfs niet als dat eeuwen geleden is geschilderd en één van de hoogtepunten van de Vlaamse schilderkunst is.
De oorlog die facebook voert tegen kunst en cultuur is bizar, ziekelijk en gevaarlijk. Bizar omdat ze het presteren om online curators als Christa Zaat die onbezoldigd al jaren de facebook bezoekers onderwijst met haar onwaarschijnlijk uitgebreide en uitstekend gedocumenteerde verzameling schilderkunst na verschillende dreigementen botweg een maand verbannen omdat ze een kunstwerk plaatste dat niet voldeed aan de normen van facebook, terwijl er van naakt geen sprake is. (Het is het schilderij dat u bij dit bericht ziet.) Ziekelijk omdat er een dubbele moraal gehanteerd wordt door het bedrijf van Zuckerberg waarin geweld en haat alle ruimte krijgen maar cultuur ingeperkt wordt omdat er soms een blote tiet te zien is. Gevaarlijk omdat facebook is verworden tot een instrument in handen van politieke manipulatoren die het niet goed met u en mij voor hebben maar die streven naar meer macht en daarbij onderdrukking, censuur en schending van privacy als middelen niet schuwen.
Ik heb nog altijd een facebook account. Maar ik gebruik hem anders dan vroeger. Ik plaats er met regelmaat flauwekul op om te schoppen tegen politiek die mij te vaak stinkt, ik hou er (via foto’s en korte tekstjes) contact met een groep mensen waar ik contact mee wil onderhouden en ik hou er mijn lezers op de hoogte van mijn schrijfkunst. En dat is het. En er is gerede kans dat ook dat zal verminderen want het medium begint me ernstig tegen te staan. In dat licht is de meeste geslaagde actie in mijn privéleven in de afgelopen maanden het uitzetten van mijn iPhone en het teruggaan naar een simpele Nokia: resultaat minstens de helft minder verstoring door social mediatroep in mijn bestaan. De ghost in the machine is van vriend verworden tot morele aanrander, verkrachter van de rust in mijn bestaan en moordenaar van vrije gedachten en tijd. En ik weiger om me te voegen naar die Amerikaanse social media die mijn vrijheid beperken in plaats van vergroten. Ik wil geen Charlie Chaplin worden die vermalen wordt in de raderen van een technologie die in het veertiende jaar van zijn bestaan een instrument van onderdrukking en demagogie is geworden. Ik laat mij niet dommer maken dan ik al ben. Deze versie van Modern Times kan mij gestolen worden.
En u, laat u zich ringeloren door de machines van Zuckerberg en zijn kompanen?
Anna A. Ros
Dit artikel mag vrij verspreid worden onder vermelding van de auteur.
Ik zet dit meesterlijk geschreven stuk op mijn tijdlijn!!!